Біз ең әсем сұлулықтың алыс жерде орналасады деген ойдан бас тартудамыз. Бүгін біз Павлодар облысы Аққулы ауданы Подпуск ауылының маңындағы гипс раушандарын тамашалауға барамыз. Мұнда біз тыныштықты, Ертістің салқын лебі мен адам баспаған жағалауларын, отта дайындалған түскі астың дәмін және тағы басқаларын тамашалаймыз.
Сіздің алдыңызда – табиғат жасаған гипс гүлдері. Бұлар бірде-бір зергердің жұмысы емес, олардың ерекше формасы үшін бұл үлгілер гипс раушандары деп аталды.
Геология ардагері, Павлодар География үйінен келген керемет зерттеуші Дина Ивановна Лепихина гипс Ертіс өзенінің алқабында линзалармен кездесетінін айтады. «Гипс - гипс минералы мен қоспалардан тұратын шөгінді тау жынысы. Қоспалар құрамына доломит, ангидрит, целестин, темір гидроксиді, күкірт, кальцит, кварц, слюда минералдары, сондай - ақ органогендік қосылыстар (негізінен битумдар) кіреді», - деп жазды ол өзінің мақалаларының бірінде. - Пайда болу шарттары бойынша лагуналарда немесе көлдерде пайда болған бастапқы және қайталама гипс кен орындары ерекшеленеді, олардың арасында: ауа-райы кезінде пайда болған кен орындары және шаймалау кен орындары бар».
Гипстің бастапқы лагундық кен орындары өнеркәсіптік маңызға ие, ал екіншілері –шаймалау кен орындары (ангидрит). Құрғақ және ыстық климат белдеулерінде гипстің күшті шөгінділері пайда болады, - дейді маман.
«Қисық бұрышты гипстер де кездеседі», - деп жалғастырады Дина Лепихина. - Олар әдетте сазды шөгінділерде кездеседі. Мұнда олар әртүрлі мөлшерде келеді: өте кішкентай кристалдардан бастап, қимасы 10-15 сантиметр болатын кристалдарға дейін. Кристалдардың қисық бұрыштылығы - бұл жұмбақ құбылыс, әзірге оған ғылыми түсінік жоқ. Сазды жыныстардағы гипстің қисық гранит кристалдары көбінесе гүлге ұқсас процестерді құрайды. Олар гипс раушандары деп аталады".
Гүл түріндегі, бірақ гипстен жасалған сұлулықты Павлодар облысы Аққулы ауданының бұрынғы Подпуск ауылына жетіп, Ертіс өзеніне қарай бұрылғанда кездестіруге болады. Су қоймасына апаратын жол көлбеу және негізінен тік болады. Өзенге жеткеннен кейін, жай серуендеңіз. Мұндағы орындар жылдың кез-келген уақытында көзді қуантады: жазда нәзік жасыл, күзде-түрлі-түсті бояулармен... Міне, жағалауда сіз минералдан осы гүлдердің үлкен алаңқайын таба аласыз. Оларды қазып алып үйге алып кете алмайсыз, тек көзбен көріп, қолмен ұстауға болады. Гипс қымбат емес және қара нарықта ешкімді қызықтырмайды. Ал мұнда, өсіп тұрған жерлері «раушандардың» нағыз қолайлы орны.
Осы жерлерді аралап, тәбетіңіз ашылып, отта түскі ас дайындап, жақсы ортада демалуға болады, содан кейін бұрынғы Подпусктың айналасымен тағы бір жаяу танысуға мүмкіндік туады.
Сіз жергілікті жыландармен және аспанда керемет қалықтап, аң аулайтын жыртқыш құстармен, әсем тік жағалаулармен, свифтердің шұңқырларымен, сондай-ақ көрші елді мекеннің қалдықтарымен және жағалауға өте жақын орналасқан алаңмен кездесуге бара аласыз. Қалай баруға болады? Павлодардан Подпуск ауылына дейін Семей қаласына қарай, яғни оңтүстік-шығыс бағытта – шамамен 130 шақырым.
Маңызды! Қызылағаш ауылдық округінің Подпуск ауылының өзі Лебяжі ауданы әкімдігінің (Қазіргі – Аққулы ауданы) және осы аудандық мәслихаттың 2005 жылғы шешімімен «елді мекен мәртебесінен айырылуына байланысты, кейіннен есептік деректерден шығарыла отырып» таратылды, делінген Павлодар облыстық мәслихатының 2005 жылғы 25 қарашадағы N 76/15 шешімінде.