«QazaqGeography» республикалық қоғамдық бірлестігінің бастамасы бойынша онлайн-режимде «Табиғат денсаулығы – халықтың әл-ауқаты» тақырыбында «дөңгелек үстел» отырысы өтті. Кездесудің мақсаты: «Табиғат денсаулығы – халықтың әл-ауқаты» ұранымен тұрақты дамудың базалық қағидаттары контекстінде экологиялық проблемаларды шешуге қолдау көрсету болды. Нәтижесінде қатысушылар Қазақстанның барлық билік тармақтарына, кәсіпорындарға, қоғамдық ұйымдарға, ел азаматтарына жолдаған қарар қабылдады. Онда республикадағы қоршаған ортаны қорғау, экологиялық ағарту және, әрине, туризмді дамыту жөнінде бірқатар нақты ұсыныстар айтылды.
Мәселен, елдің осы бағыттағы қызметін айқындайтын және оның халықаралық міндеттемелеріне сәйкес келетін стратегиялық құжат ретінде іс-қимыл жоспарымен «Қазақстан Республикасының биологиялық әртүрлілігін сақтау және орнықты пайдалану жөніндегі тұжырымдаманы» бекіту ұсынылды.
«Осыған байланысты, құжат бастамашыларының пікірінше, экологиялық заңнаманы экологиялық жүйеге негізделген табиғатты пайдалануды экономикалық реттеудің жаңа тетіктерімен күшейту қажет, яғни биоалуантүрлілікті жоғалту үшін өтемақы төлеу, жаңа ормандар құру арқылы парниктік газдар шығарындыларын өтеу, экологиялық туризмді дамыту үшін салық жеңілдіктері, жабайы жануарларды өсіруге субсидия, кейіннен табиғи ортаға шығару».
Қабылданған үндеуде көрініс тапқан бастамалардың көп бөлігі экотуризмнің дамуына байланысты болды. Кездесуге қатысушылар «дөңгелек үстелде» экологиялық туризмді табиғи ландшафттарды сақтауды және ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды қоса алғанда, өңірлердің экономикалық дамуын үйлестіретін фактор ретінде жан-жақты дамыту үшін заңдарда «экологиялық туризм» терминін және туристік қызметті ұйымдастырудың экологиялық қағидаттарын (негіздерін) бекіту қажет екенін атап өтті.
«Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2006 жылғы 7 қарашадағы №1063к қаулысымен бекітілген мемлекеттік ұлттық табиғи парктерде туристік және рекреациялық қызметті жүзеге асырудың ағымдағы қағидаларын жүктемелердің рекреациялық нормаларының, экологиялық туризмнің критерийлері мен стандарттарының және оған қойылатын талаптардың есептерін міндетті түрде қоса отырып, қайта қарау», - деп өз идеяларын тұжырымдады белсенділер, - мемлекеттік ұлттық табиғи парктерде туристік және рекреациялық қызметті жоспарлау бойынша рекреациялық жүктеме мен сыйымдылық нормаларын ескере отырып, парктің экотуризмі мен әлеуетін дамытуды талдауға, пайымды, басшылыққа алынатын қағидаттарды, стратегиялық бағыттар мен негізгі іс-шараларды әзірлеуге негізделген қадамдық іс-қимылдарды енгізу қажет».
«QazaqGeography» аясындағы отырысқа қатысушылар Қазақстанда «экологиялық туризм» экономикалық қызмет түрлерінің жалпы жіктеуішіне (ЭҚЖЖ) енгізу қажет екенін атап өтті. Бұл экотуризм және экологиялық туризммен айналысатын компанияларды әкімшілендіру саласында тиімді мониторинг жүргізу және ашық статистиканы қалыптастыру үшін қажет. Олар қоршаған ортаға барынша экологиялық таза жаңа сапалы туристік өнімдер мен қызметтер саласындағы әзірлемелерді ынталандыру үшін экологиялық туризммен айналысатын компанияларды сертификаттау жүйесін енгізуді ұсынды.
«Топографиялық негізде геолокациялық GIS-карталары және геоақпараттық атластар бар электрондық жолсілтемелерді жасауды қоса алғанда, Қазақстанның ерекше қорғалатын табиғи аумақтарының табиғи-ресурстық әлеуетін сақтауға және экологиялық-ағартушылық қызметін арттыруға ықпал ететін рекреациялық жүктемелерді есептей отырып, ғылыми-негізделген туристік маршруттарды әзірлеу керек, - деп ұсынды қарардың авторлары, - ұлттық парктер қызметкерлерінің экожарықтау және геолокациялық туристік карталар жасау жөніндегі біліктілігін арттыру үшін оқыту семинарларының серияларын өткізу қажет".
Сонымен, экология, география, саяхат және туризм саласындағы сарапшылар жобалық-сметалық құжаттаманы әзірлеу және шешімдер қабылдау кезінде сананы экологияландыру бойынша барлық бейінді министрліктерде, ведомстволар мен әкімдіктерде оқыту семинарларын әзірлеп, өткізу қажет деп санайды.
«Дөңгелек үстел» қарарында баяндалған міндеттерді іске асыруға белсенді қатысуға дайын екендіктерін растай отырып, дөңгелек үстелге қатысушылар 2021 жылды «Салауатты табиғат жылы» деп жариялауды, Қазақстанда, «QazaqGeography» РҚБ базасында экологиялық омбудсмен институтын құруды, экологиялық қауымдастықты біріктіруді, өзекті экологиялық проблемаларды көтеруді және оларды шешуді ұсынуды, сондай-ақ «Адам және табиғат» / «Экологияның өңірлік проблемалары: шешу жолдары» халықаралық экологиялық симпозиумын өткізуді ұсынады.
Антон Сергеев